CHP İstanbul Milletvekili Umut Oran, yaptığı yazılı açıklamada, petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüşün, iç piyasada akaryakıta gerektiği gibi yansımadığını belirterek, “Dünyada petrolün varili, son 7 ayda yüzde 58 düşerken, bizde ise benzin ve motorindeki ucuzlama yüzde 18-19 dolayında kaldı” dedi. Petrolün mevcut varil fiyatına göre halen benzinin 4.1, motorinin ise 3.6 TL olan fiyatın çok yüksek olduğunu vurgulayan Oran, “Petroldeki düşüş akaryakıta birebir yansıtılarak, pompada benzinin litre fiyatı 2.1 TL’ye, motorinin litresi de 1.8 TL’ye çekilmelidir. 1 Litre benzinde toplamda 2,84 TL, motorinde ise 2,18 TL vergi alınmaktadır, bu insafsızlıktır, acımasızlıktır, sömürünün dikalasıdır. Akaryakıt fiyatları olması gereken düzeye çekilerek, bu ayarlama şehir içi toplu taşıma ücretlerine de aynen yansıtılmalıdır”

Umut Oran
Ekonomi Basın Açıklaması
18.01.2015 

DAVUTOĞLU, İNDİR VERGİYİ, DÜŞÜR ŞU AKARYAKIT POMPA FİYATINI 

BENZİN 2,1 TL, MOTORİN 1,8 TL OLSUN!! 

1 LİTRE BENZİNDE 2.84 TL, MOTORİNDE İSE 2,18 TL VERGİ ALINMAKTADIR. BU İNSAFSIZLIKTIR, ACIMASIZLIKTIR, SÖMÜRÜNÜN DİKALASIDIR. 

Petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüş, iç piyasada akaryakıta gerektiği gibi yansımıyor. Dünyada petrolün varili, son 7 ayda yüzde 58 düşerken, bizde ise benzin ve motorindeki ucuzlama yüzde 18-19 dolayında kaldı.

Hükümet, vergi geliri azalmasın diye vatandaşa hala pahalı akaryakıtı reva görüyor. Petrolün mevcut varil fiyatına göre halen benzinin 4.1, motorinin 3.6 TL olan fiyatı çok yüksektir. Petroldeki düşüş akaryakıta birebir yansıtılarak, pompada benzinin litre fiyatı 2.1 TL’ye, motorinin litresi de 1.8 TL’ye çekilmelidir. 1 Litre benzinde toplamda 2,84 TL, motorinde ise 2,18 TL vergi alınmaktadır, bu insafsızlıktır, acımasızlıktır, sömürünün dikalasıdır. 

Akaryakıt fiyatları olması gereken düzeye çekilerek, bu ayarlama şehir içi toplu taşıma ücretlerine de aynen yansıtılmalıdır. 
Hükümet, ham petrolde son yedi ayda yaşanan sert düşüşü, bütçe gelirleri azalmasın diye yüksek vergileri koruyarak, benzin ve motorine tam yansıtmıyor. Petrolde yüzde 58’e varan ucuzlamaya karşılık, benzin ve mazottaki düşüş yüzde 18-19 dolayında; vatandaş hala pahalı akaryakıt kullanmaya devam ediyor.

19 Haziran 2014’te 115 dolara kadar çıkan Brent petrolün varil fiyatı, Temmuz’dan bu yana yaşanan hızlı düşüş sürecinde 50 doların da altına indi. Petrolün varili 16 Ocak 2015 akşamı itibariyle 48 dolar düzeyinde oluştu. Buna göre ham petrol yedi ayda yüzde 58 ucuzladı. Varilde 67 dolara yakın düşüş gösteren petrol fiyatı, son altı yılın da en düşük düzeyini gördü.

Benzin ve motorindeki ucuzlama çok az… 

Haziran 2014’te 1 litre benzinin 1.65 TL olan rafineri çıkış fiyatı; 2014 sonu itibariyle yüzde 38 düşüşle 1.01 TL’ye indi. Ancak benzinin fiyat oluşumu içinde yer alan vergi ve paylar değişmediği için pompa fiyatındaki düşüş çok daha düşük kaldı. 1 litre benzinin Temmuzda 5.05 TL olan pompa fiyatı, yıl sonunda 4.32 TL ile yüzde 14.5 düşmüş oldu. Temmuz’daki 4.40 TL’lik düzeyinden, yılsonunda 3.83 TL’ye gerileyen motorin ise bu dönemde pompada sadece yüzde 13 ucuzladı. Petroldeki düşüşün akaryakıt fiyatlarına yansıması Ocak ayında da çok sınırlı biçimde devam etti. 16 Ocak itibariyle Ankara’da benzinin litre fiyatı 4.09 TL, motorinin litresi 3.59 TL olarak uygulandı. 16 Ocak itibariyle Brent petrolü zirvede olduğu Haziran ayına göre yüzde 58 ucuzlarken, aynı dönem itibariyle bizde benzinde yüzde 19, motorinde yüzde 18.4’lük bir ucuzlama yaşanmış oldu. Petrolün mevcut varil fiyatına göre bizdeki mevcut akaryakıt fiyatları son derece yüksektir.

Benzin 2,1 TL, motorin 1,8 TL’ye çekilmeli

Oysa petrol fiyatındaki yüzde 58’lik düşüş ürün fiyatına aynen yansısaydı 1 litre benzinin rafineri çıkış fiyatı 68, motorinin rafineri fiyatı 69 Kuruşa inecekti. Mevcut vergi ve paylar sabit bile kalsa, yani petroldeki ucuzlama sadece rafineri fiyatına yansımış olsaydı 1 litre benzin 2.91 TL, motorinin litresi 2.29 TL’ye düşecekti.

Petroldeki düşüşün, fiyat oluşumundaki diğer unsurlara da birebir yansıtılması, yani vergilerin de aynı oranda aşağı çekilmesi durumunda ise 1 litre benzinin pompa fiyatı 2.1 TL, motorinin litre fiyatı da 1.8 TL dolayına gerileyecekti. Akaryakıtta olması gereken fiyatlar da budur.

Vatandaş benzin, mazot yerine vergi yakıyor

Oysa rafineri fiyatları 1 kuruşa dahi düşse, mevcut sabit vergiler değişmedikçe benzinin pompa fiyatının 2.59 TL’nin, motorinin de 1.89 TL’nin altına inmesi mümkün değildir. Çünkü akaryakıt fiyatı içinde yüksek oranda maktu ve nispi vergiler bulunmaktadır.

Halen akaryakıt fiyatının sadece dörtte birini ürün fiyatı oluşturmaktadır. 1 Litre benzinde maktu olarak 2.18 TL, motorinde ise 1.59 TL ÖTV alınmaktadır. Akaryakıtta rafineri fiyatının üzerine ÖTV, toptancı marjı, gelir payı, dağıtıcı ve bayi payları eklendikten sonra oluşan fiyat üzerinden yüzde 18 de KDV uygulanmaktadır. Böylece vergilerin toplam tutarı halen 1 litre benzinde 2.84 liraya, 1 litre motorinde 2.18 liraya ulaşmaktadır.

Ham petroldeki tarihi ucuzluk, Türkiye’de akaryakıtın rafineri fiyatına birebir yansımadığı gibi yüksek maktu ve nispi vergiler yüzünden pompa fiyatına yansıma çok daha düşük kalmıştır. Hükümet, bütçe geliri azalmasın diye vergileri yüksek tutarak, vatandaşa pahalı benzin; çiftçiye ve nakliyeciye pahalı motorin kullandırmaya devam etmektedir. 

Vergiler yükü düşürülmelidir!…

Türkiye akaryakıttaki vergi oranında dünyaya fark atmaktadır. AB’de akaryakıttaki vergi oranı Türkiye’den daha yüksek hiçbir ülke bulunmamaktadır. Hükümetin akaryakıttan yüksek vergi alma ısrarının altında ise bütçenin finansmanını halka yükleme kolaycılığı yatmaktadır. 2005-2014 döneminde akaryakıttan tahsil edilen toplam dolaylı vergi 350 milyar liraya yaklaşmıştır.

Türkiye yılda 18.5 milyon ton (yaklaşık 137 bin varil) ham petrol ithal etmektedir. Petrolün varilinin 115 dolardan 48 dolara düşmesi, yıllık cari açıkta tek başına 9 milyar dolar dolayında bir küçülme sağlayacaktır. Hükümet, tamamen dış konjonktüre bağlı olarak piyango gibi ortaya çıkan bu iyileşmeyi halka yansıtmamakta, bunu vatandaşından esirgemektedir.

Ekonomide temel girdi olan benzin, mazot gibi petrol ürünlerinde vergi yüküne bağlı oluşan yüksek fiyat ise zincirleme etkiyle tüm sektörlerde maliyetleri artırmakta, ekonomik faaliyetleri ve talebi kısıcı etki yaratmaktadır. Ağır vergiler yüzünden akaryakıtın aşırı pahalı olması, tüketicileri “katkılı benzin”, “10 numara yağ” gibi toplum sağlığını tehdit eden yasa dışı ürünlere de yöneltmekte, sektörde kayıt dışılığı da büyütmektedir. Petrol ürünlerindeki dolaylı vergilerin oranı düşürülmelidir. Dışa bağımlı olduğumuz petrolde yaşanan tarihi fiyat düşüşünün, akaryakıtın hem rafineri fiyatına, hem de vergilerin düşürülmesi yoluyla pompa fiyatına yansıtılması ile ucuzlayacak akaryakıt, ekonomik faaliyetleri artırıcı, tüm ekonomiyi canlandırıcı bir etki yaratacaktır. Vergi doğuran faaliyetlerde yaşanacak artış, devletin indirim dolayısıyla uğrayacağı vergi kaybını zaten telafi edecektir. 

Kent içi ulaşımda da indirime gidilmelidir…

Türkiye’de kent içi ve şehirlerarası ulaşım ücretleri dünyaya göre yüksektir. Akaryakıt fiyatları olması gereken düzeylere çekilerek, bu ayarlama şehir içi ve şehirlerarası ulaşım ücretlerine de aynen yansıtılmalıdır.

Haziran ayında yapılan zamlarla şehir içi ulaşım ücretleri Ankara’da belediye otobüslerinde tam 2 TL, öğrenci 1.5 TL, halk otobüslerinde 2.40 TL; İstanbul’da tamda 2.15, öğrencide 1.10 TL’ye yükseltilmişti. Kar amacı gütmeden verilmesi gereken bir kamu hizmeti olan toplu taşımada en büyük maliyet unsuru araçlarda kullanılan yakıttır. Şehir içi toplu taşıma maliyetlerinin yarıdan fazlasını yakıt giderleri oluşturmaktadır. Onarım, yedek parça ve personel gibi giderlerde kayda değer artışlar yoktur. Akaryakıt fiyatlarına petroldeki yüzde 60’a yaklaşan düşüşün yansıtılması, giderlerin yarısını yakıtın oluşturduğu toplu taşıma maliyetlerini toplamda en az yüzde 30 oranında düşürecektir. Öte yandan birçok Avrupa ülkesinde alınmazken bizde yüzde 18 oranında uygulanan KDV oranının yüzde 1 gibi bir orana çekilmesiyle, maliyetlerde yüzde 40’a varan oranda düşüş sağlanabilecektir. Bu doğrultuda yurttaşlardan alınan toplum taşıma ücretleri aynı oranda aşağı çekilmelidir.

Print Friendly, PDF & Email